hans axel von fersen

jean baptiste de la croix
tam adı hans excellens högvalborne herr greve axel von fersen olan (isminin ortasına yüceltme sıfatı almak da ilginçmiş) "genç" lakabıyla da bilinen isveçli kont.

isveçli olmasına rağmen fransa tarihinde yer etmiştir kendisi.

1770 yılında eğitim amaçlı gezilere başlar. bu gezilerin birisinde voltaire ile tanışır. bu tanışma sonrasında fersen hayran kalır voltaire'e. yazdığı anılarında voltaire'in güzelliğinden zekasından ve voltaire'den ne kadar nefret edildiğinden bahseder.

daha sonra louis xv ve metresi madame du barry aracılığıyla versailles'a yerleşir. işte adamın hayatını toptan değiştirecek olan şey de budur. henüz taze gelin olan marie-antoinette ile ilk buluşmalarında marie-antoinette'e aşık olur. bu buluşmanın ertesinde fersen efendi "avrupa turum bitsin de şu işe bir el atayım" niyetiyle ingiltere'ye gider. burada dört ay kaldıktan sonra vatanına geri döner ve gustavus iii'e hizmet eder.

1778 yılında fransa'daki bir tatbikatı izleme amaçlı normandiya'yı gider. tabii burada sadece tatbikatı izlemekle yetinmez. balolara katılır falan. fransa sosyetesinde yer edinir. daha sonra versailles'a çağrılır. marie-antoinette fersen'i görünce epey sevinir. uzun bir süre versailles'da yaşar. lakin kraliçe antoinette pek kendisini rahat bırakmaz. sürekli yanında ister fersen'i. o da anılarında epey yazar antoinette ile yaşadıklarını. tabii bu anılar daha sonra fransız ihtilali'nden önce çarpıtılarak halkı kışkırtmak için kullanılır o ayrı.

1777 yılında fersen ve antoinette arasındaki dostluk bazılarını rahatsız etmeye başlar. gizli bir el (dış mihraklar? faiz lobisi?) fersen ve antoinette'i konu alan pornografik kitaplar yayınlamaya başlar.

bu sırada da amerikan bağımsızlık savaşı patlak verir. fransa'dan amerikan devrimi'ne destek için birlikler gönderilir. fersen de hem daha fazla itibar kaybetmemek hem de azıcık kafasını dinlemek niyetiyle marquis de lafayette ile birlikte amerika yolunu tutar. burada george washington ile tanışır. anılarında washinton hakkında "tam bir kahraman" şeklinde yazılar yazar.

1783 yılında yeni kurulan abd ve isveç arasında ticaret ve dostluk antlaşması imzalanmasını sağlar. washington "helal olsun sana köftehor" diyerek fersen'e madalya verir.

bu sırada gustavus iii, danimarka'ya gıcık kapmakta olduğundan fersen'i isveç'e çağırır "dalalım lan şu adamlara" diyerek. ayrıca fersen'e bir ton askeri paye verilir gustavus tarafından. daha sonra fersen versailles'daki nüfuzunu kullanarak fransa'nın isveç'e savaşta yardım etme olayını düzenlemek amacıyla gustavus ile beraber fransa'ya giderler. louis xvi fersen'i lejyoner olarak tanır ve kendisine üstün hizmet madalyası verilip şövalye ilan edilir.

kral başka şeylerle meşgul olduğu için gustavus iii ile marie-antoinette ilgilenmek zorunda kalır. bu sırada akla hayale gelmeyecek bir olay yaşanır. normalde kralın oturduğu koltuğa fersen oturur. kaldı ki fersen denen adam alt tarafı kont o kadar. bu olay da "ne oluyor lan?!" dedirtir insanlara.

sonra isveç heyeti dönerken marie-antoinette, fersen'e isveç'ten kendisine köpek getirmesi için emir verir. axel artık hem isveç'e hem fransa'da bağlı bulunduğu askeri birliğe hem de marie-antoinette'e karşı sorumludur. yollarda ömrü geçer adamcağızın. bir versailles'a bir askeri birliğe -ki bu askeri birlik de fransa ile almanya sınırında, arada epey mesafe var- bir isveç'e gidip durur.

bu sırada bir de fransa'yı sarsan "elmas kolye olayı" yaşanır ki devrimin ayak sesleri duyulur hafiften.

1788 yılında rusya finlandiya'ya dalar, bunun üzerine gustavus fersen'e "yen şu rusları aslanım! yaparsın sen!" diye fersen'i finlandiya'ya gönderir. fersen ruslarla bir süre savaştıktan sonra tekrar fransa'daki birliğine döner. artık her yerde devrim için örgütlenmeler yapılmaktadır.

14 temmuz 1789'da bastille hapishanesi baskını ile devrim patlak verir. louis ve marie-antoinette "kurtar bizi fersen!!!" diye fersen'i versailles'a çağırırlar. louis'nin aklına "ben şu halka bir görüneyim" şeklinde fikir gelir. marie-antoinette deliye döner, "yapma bey, öldürürler seni" der ama dinletemez. fersen ve louis, paris'e giderler. burada louis devrimcilerin rozetini takar ve halka "sizin yanınızdayım" mesajı verir.

artık herkes monarşinin sonun geldiğini hissediyordu. saray muhafızları terhis edilmeden önce fersen, kraliyet ailesi ve saray muhafızları son bir akşam yemeği yerler. bu olay da farklı yorumlanır (kral, kraliyet muhafızlarını halka karşı kullanacak şeklinde) ve fransız kadınları versailles'ı basarlar.

fersen devrimi gün gün günlüklerine aktarmaktadır.

devrimden sonra fersen, kraliyet ailesini kaçırmak gibi saçma bir işe giriştiğinden ötürü (eğer bunu yapmasaydı yüksek ihtimalle kralın idam kararı verilmeyecekti) suçlu bulunur. fransa'dan kaçar ve marie-antoinette'in kardeşi avusturya imparatoru leopold'un yanına gelir. avrupa ülkeleri fransa'ya savaş açarlar daha sonra.

fersen bu olaylar sırasında fransız kraliyet ailesini kurtarmak için her yolu dener. lakin başarılı olamaz. daha sonra boynu bükük bir şekilde isveç'e döner. lakin isveç'te de hoş karşılanmaz ve çoğu görevden alınır kendisi. gustav iv adolf tahta geçince fersen'e yeni görevler verir. ayrıca adolf'un danışmanı olur.

fersen "kralım bu fransızlardan bir halt olmaz ben anladım. en iyisi rusya ile dost olalım" der ve isveç eksen değiştirir. lakin fransız devrimi her yanda isyanlara yol açmaktadır. isveç'te de bir ihtilal olunca fersen şansölye yapılır. lakin sıkıntı şudur ki fersen muhteşem bir asker olmasına rağmen kötü bir yöneticidir. isveç'in içine eder.

halk ayaklanır ve olaylar sırasında fersen lince uğrar. maceralarla dolu hayat 20 temmuz 1810 tarihinde son bulur.

neden bekliyorsun?


bu sözlük, duygu ve düşüncelerini özgürce paylaştığın bir platform, hislerini tercüme eden özgür bilgi kaynağıdır.
katkıda bulunmak istemez misin?

üye ol